اجاق گاز یکی از لوازم پرکاربرد آشپزخانه است که در طول روز برای پخت غذا و میان‌وعده از آن استفاده می‌شود. در این مطلب برخی نکات را برای نگهداری و استفاده صحیح از اجاق گاز ارائه می‌کنیم تا با رعایت آن‌ها احتمال بروز حادثه کمتر شود؛ عمر مفید دستگاه افزایش پیدا کند و مدت زمان بیشتری بتوانید از آن استفاده کنید.
هیچ‌گاه اجاق گاز را کنار پنجره و یخچال قرار ندهید.
۱- محل قرارگیری اجاق گاز
یکی از مهم‌ترین نکاتی که برای نگهداری از اجاق گاز و حفظ ایمنی باید رعایت کنید انتخاب مکان مناسب برای آن است. هیچ‌گاه اجاق گاز را کنار پنجره قرار ندهید؛ زیرا باعث می‌شود شعله آتش خاموش شود و گاز در فضای خانه منتشر شود. از قرار دادن اجاق گاز کنار یخچال نیز خودداری کنید؛ زیرا گرمای آن وارد یخچال می‌شود و فشار زیادی به موتور آن وارد می‌کند.
۲- مراقبت از صفحه اجاق گاز
مهم‌ترین قسمت هر اجاق گاز صفحه آن است که اگر دچار مشکل شود یا بشکند، ممکن است دیگر قابل تعمیر نباشد. اگر جنس صفحه شیشه است، مراقب باشید نشکند و اگر استیل است، قابلمه‌های سنگین و بزرگ روی آن قرار ندهید تا صفحه آن کج نشود.
رنگ شعله اجاق گاز باید آبی باشد و طول آن کمتر از ۶ میلی‌متر نباشد.
۳– تنظیم شعله اجاق گاز
رنگ شعله اجاق گاز باید آبی باشد و طول آن کمتر از ۶ میلی‌متر نباشد. اگر احساس کردید که شعله آن‌قدر کوتاه است که ممکن است خاموش شود، باید قاب یا محفظه نازل را باز و سوراخ‌های داخل آن را به خوبی تمیز کنید. برای تمیز کردن سوراخ‌ها می‌توانید از یک وسیله نوک تیز مانند خلال دندان یا چوب کبریت استفاده کنید. این مشکل معمولا برای اجاق گازهای جدید رخ می‌دهد؛ اجاق گازهای قدیمی یک پیچ به نام تنظیم‌کننده هوا دارند که از ایجاد این مشکل جلوگیری می‌کند.
در انواع اجاق‌ها، گازی که به وسیله یک شلنگ به اجاق گاز متصل می‌شود در ابتدا به لوله‌ای به نام «چندراهه» می‌رسد. شیرهای اجاق نیز روی این لوله نصب می‌شوند. در انتهای شیرها نیز نازل‌ها قرار می‌گیرند تا گاز را به لوله‌های رابط منتقل کنند.
به دلیل اینکه نازل‌ها فاصله کمی با لوله‌های رابط دارند، هوا را به دنبال خود وارد لوله‌های رابط می‌کنند؛ در نتیجه مخلوطی از هوا و گاز که برای احتراق ضروری است به دست می‌آید.
۴– استفاده از اجاق گازهای دارای ترموکوپل
سعی کنید از اجاق گازهای دارای ترموکوپل استفاده کنید. زمانی که شعله گاز خاموش می‌شود، ترموکوپل از تجمع گاز جلوگیری می‌کند و خطر آتش‌سوزی به وجود نمی‌آید.
۵– شست‌وشو صحیح اجاق گاز
هیچ‌گاه برای شست‌وشو مشعل‌ها و سینی‌های اطراف اجاق گاز از سیم ظرف‌شویی استفاده نکنید؛ زیرا این کار باعث ایجاد خط و خش روی سطح آن‌ها می‌شود و شفافیت آن‌ها را از بین می‌برد. برای شست‌وشو چدن‌ها و بدنه گاز می‌توانید از شوینده‌های موجود در بازار استفاده کنید. مخلوط سرکه و جوش شیرین نیز خاصیت پاک‌کنندگی دارد که می‌توانید روی سطح گاز بریزید و با دستمال نرم آن را پاک کنید.
به این نکته توجه داشته باشید که برای اجاق گازهایی که جنس آن‌ها استیل یا چدن است از ترکیب سرکه و جوش شیرین و سایر مواد شیمیایی غلیظ مانند سفیدکننده‌ها استفاده نکنید؛ زیرا رنگ آن‌ها از بین می‌رود. برای تمیز کردن این نوع گازها می‌توانید از آبلیمو استفاده کنید.
همچنین بخوانید: «چه نکاتی برای خرید اجاق گاز مهم هستند؟»
زمانی که گاز به خوبی بسوزد و اکسیژن کافی به آن برسد، رنگ شعله آبی است.
اصول ایمنی استفاده از اجاق گاز
برای جلوگیری از بروز هر نوع حادثه، بهتر است اصول استفاده صحیح از اجاق گاز را بدانید. برخی از این اصول عبارت‌اند از:
۱- کبریت را قبل از باز کردن گاز روشن کنید. اگر ابتدا گاز را باز کنید، سپس بخواهید کبریت را روشن کنید، تجمع گاز ممکن است باعث آتش‌سوزی شود.
۲- زمانی که گاز به خوبی بسوزد و اکسیژن کافی به آن برسد، رنگ شعله آبی است. هر یک متر مکعب گاز هنگام سوختن به یک متر مکعب اکسیژن نیاز دارد. هرچه رنگ شعله آبی‌تر باشد، یعنی اکسیژن کافی برای سوخت وجود دارد. زمانی که رنگ شعله زرد باشد، یعنی عمل سوختن ناقص انجام شده است. عواملی مانند وجود ناخالصی در گاز مصرفی، نامناسب بودن مکش، دودکش و… می‌تواند باعث سوختن ناقص گاز و زرد شدن رنگ شعله شود.
۳- اگر چربی یا روغن روی گاز ریخت و آتش گرفت، ابتدا شیر منبع را ببندید؛ سپس با استفاده از خاموش‌کننده یا یک پارچه ضخیم و خیس آن را خاموش کنید.
۴- ذرات اضافه غذا که روی مشعل‌های گاز می‌ریزند، مانع عملکرد صحیح اجاق گاز می‌شوند. بهتر است مشعل‌های گاز و شعله‌پخش‌کن‌ها را حداقل هفته‌ای یک یا ۲ بار تمیز کنید. این کار علاوه بر بالا بردن ایمنی، به صرفه‌جویی در مصرف گاز نیز کمک می‌کند.
۵- برای نصب اجاق گاز از شلنگ‌های مخصوصی که استانداردهای لازم را دارند استفاده کنید. توجه داشته باشید که طول این شلنگ‌ها نباید بیشتر از یک‌ونیم متر باشد.
۶- اجاق گاز را در محلی که شیب دارد نصب نکنید.
۷- هنگام نصب اجاق گاز توجه داشته باشید که فاصله اجاق گاز با دیوار پشتی حدود پنج سانتی‌متر و با دیوار جانبی حدود هفت سانتی‌متر باشد.
۸- پس از نصب اجاق گاز اگر بوی گاز استشمام کردید، بلافاصله شیر گاز را ببندید و از روشن کردن کبریت خودداری کنید.
۹- مراقب باشید مایعات روی گاز سرریز نشوند؛ زیرا این کار باعث تجمع مایعات در قسمت زیرین شعله می‌شود و با گذشت زمان سیم‌ها دچار زنگ‌زدگی می‌شوند.
۱۰- از قرار دادن وسیله‌های اشتعال‌زا در نزدیکی اجاق گاز خودداری کنید.
۱۱- شلنگ گاز را با استفاده از یک بست به سیستم لوله‌کشی اجاق گاز متصل کنید تا گاز از بین آن‌ها منتشر نشود.
۱۲- هیچ‌گاه برای آزمایش نشت گاز از کبریت استفاده نکنید.
۱۳- هیچ‌گاه از اجاق گاز برای گرم کردن خانه استفاده نکنید.
۱۴- هنگامی که می‌خواهید اجاق گاز را تعمیر کنید، اتصالات برقی آن را از برق خارج کنید.
۱۵- بهتر است یک کپسول حریق نزدیک اجاق گاز وجود داشته باشد.
۱۶- هود را در فاصله مناسبی از اجاق گاز نصب کنید.
همچنین بخوانید: «نکات ایمنی و نگهداری از یخچال فریزر و سایدبای‌ساید»